Hande Atılgan / ANKARA – Enstitü Toplumsal araştırma kuruluşu, 21 Eylül Dünya Alzheimer günü kapsamında Türkiye’nin Alzheimer Haritası raporunu paylaştı. Sıhhat Bakanlığının e-nabız sisteminden bilgilerle hazırlanan raporda, hastalığının bilhassa hipertansiyon, diyabet ve hiperlipidemi üzere kronik hastalıklarla olan güçlü münasebetine dikkat çekiliyor.
Hastalık önlenebilir
Alzheimer hadiselerinin Türkiye genelinde süratle arttığına ve artışın Marmara, Akdeniz, Karadeniz bölgelerinde ortalamanın üzerinde seyretiğine vurgu yapılan raporda, “Kronik hastalıklarla olan kontaklar sayesinde, erken teşhis hayati kıymet taşıyor ve hakikat idare ile hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabiliyor. Hipertansiyon üzere rahatsızlıklar alzheimerın gelişimini hızlandırıyor ve bu hastalıkların erken teşhisi ile risk azaltılabiliyor. Alzheimer, yüzde 40 oranında önlenebilir ya da geciktirilebilir bir hastalıktır. Türkiye’nin yaşlanma eğilimlerini göz önünde bulundurarak bahsi geçen hastalıklarla ilgili ferdi, toplumsal ve politik adımları netleştirmek ve yaşlanma süreçlerini ülkemizde daha kaliteli ve işlevsel hale getirmek için modellerin geliştirilmesi gereklidir” tespitleri yer aldı.
Raporda alzheimerın kronik hastalıklarla bağlantısı irdelenirken, hastalığın birinci semptomları ortaya çıkmadan beyinde yaklaşık 10 yıl evvelce yavaşlama emarelerinin (serebral hipometabolizma) görülebildiği kaydedildi. Raporda, bu hastalığı körükleyebilen birtakım kronik hastalıklara müdahalenin değeri vurgulandı. Alzheimer ile gayrette “etkili ve optimize edilmiş profilaktik (önleyici tedaviler) müdahaleler” geliştirilmesinin ehemmiyetine işaret edildi ve bunun için hastalık risk tespiti ile kronik hastalıklarla ortasındaki münasebetin modellendirilmesi önerildi.
Yüzde 10’u birinci ay ölüyor
Raporda, şu bulgular öne çıkarıldı:
“Alzheimer tanısı alıp vefat etmiş olanların yüzde 41,43’ü, demans tanısı alıp vefat etmiş olanların ise yüzde 39,51’i teşhis aldıktan sonraki 12 ay içerisinde vefat etmiştir. Alzheimer hastalarının yüzde 10,75’i ve demans hastalarının yüzde 8,86’sı teşhis konulduktan sonraki birinci ay içerisinde vefat etmiştir.”