Ozan Ömer Kadüker – Çocuğuna zekâ testi yaptıranların sayısı son yıllarda önemli oranda arttı. Test uygulayan merkezlerin yanı sıra kimi özel anaokulları ve ilkokullar da hiçbir uzmanlıkları olmamasına karşın kayıt öncesinde zekâ testi yapıyor.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’ne nazaran okulların kayıt ve nakil süreçlerinde zekâ testi ve gibisi uygulamaların sonuçlarına nazaran öğrenci seçmesi yasak. Lakin buna karşılık okullar, velilere ‘Çocuğunuz üstün zekâlı, ona en uygun eğitimi vereceğiz’ diyerek test uyguluyor. Çocuğunun üstün zekalı olduğuna inandırılan veliler de en uygun eğitimi alması için okula kaydoluyor. Okullar kabul edeceği öğrencilere testleri fiyatsız yapıyor. Özel merkezlerde yapılan testlerin fiyatları ise 2.500 TL ile 6.000 TL ortasında değişiyor.
Uzmanlıkları yok
Anaokulların yanı sıra ilkokullarda misal durumların yaşandığını aktaran Türkiye Üstün Zekâlı ve Dahi Çocuklar Eğitim Vakfı (TÜZDEV) Genel Müdürü Yusuf İslam Akay “Çocukların anaokulu seviyesinde devlette gidebilecekleri bir okul yok. Veliler, çocuğum üstün zekâlı arayışı içerisinde. Okullar da zihinsel, bedensel engelli özel çocuklara talip değilken üstün zekâlılara talipler. Zira esasen üstün zekâlı nasıl olsa hallederiz diye düşünüyorlar. Fakat bu yaklaşım yanlışsız değil zira üstün zekâlı sayısı yüzde 2,3. Özel okulu tercih edenlerin sayısı da az. Yani bir sınıfta 3-4 üstün zekâlı çocuk oluyor. Gerisini başka çocuklarla dolduruyorlar” dedi.
Kurum seçiminde velilerin dikkat etmesi gerekenler hakkında da bilgi veren Akay, “Üstün zekâlı çocuk, olağan bir anaokulunda sıkılır. Yanlışsız kurum bulunursa çok âlâ. Öğretmenler bu mevzuda eğitimliyse çocuk için yararlı fakat birçok okulun bu mevzuda uzmanlığı yok. Veliler, öğretmenler eğitimli mi, kurum kimden danışmanlık alıyor, hangi gereçleri kullanıyorlar incelemeliler. En uygun sistemi kullansa dahi öğretmen uzman değilse faydası yok” diye konuştu.
Baskı yaratıyor
Testler hakkında bilgi veren Uzman Psikolog Ayşe Sena Ayhan Nuraltan ise “Piyasadaki testlerin kimileri yeniliğini korumamakta ve bu sebeple güvenirliği de tartışma konusu. Bu stil testler uzman eşliğinde yapılmalı. Testlerin klinik ortamda hangi testse o alanda uzman psikoloğun yapması daha uygundur. Klinik bir ortamda yapılırsa aileler ve çocuklar için uygun bir ortam sağlanmış oluyor” tabirlerini kullandı.
Peki, her çocuğa test uygulanmalı mı? Nuraltan şunları söyledi: “Her çocuğa zekâ testi yapılması bir mecburilik değildir. Şayet bir uzman tarafından bilişsel kıymetlendirme istenip zekâ testi yapılması gerektiği söylenmediyse yapılmaması daha uygun görülebilir. Ayrıyeten üstün zekalı üzere etiketler çocuklarda baskıya neden oluyor. Çocuk kendini öbür arkadaşlarıyla kıyaslama yoluna gidiyor” diye konuştu.
Üstün zekalı sayısı arttı mı?
Son vakitlerde yapılan testlere nazaran üstün zekâlı çocuk sayısında adeta bir enflasyon yaşandığı görülüyor. Lakin üstün zekâlı çocukların toplumda görülme sıklığı zihinsel engelli bireylerin görülme sıklığıyla birebir. Bu oran da yüzde 2,3. Yani her 100 çocuktan 2’si üstün zekâlı. Bu oran her toplumda bu halde. Uzmanlara nazaran üstün zekâlı sayısında bir değişiklik yok lakin mevzu popülerleştikçe teşhis alan çocuk sayısı artıyor.